نوجوانی دوره ای رشد است که با تغییر و تحولات بسیاری همراه است. این تغییرات را می توانیم در زمینه های مختلفی نظیر جسمانی، فیزیولوژیکی، اجتماعی، شناختی، اخلاقی و رفتاری و ... ببینیم.  به دلیل گسترده بودن تغییرات در این مرحله احتمال گرایش نوجوانان به رفتار های نا هنجار زیاد است. و این خود می تواند برای خانواده و جامعه مشکلات زیادی را به همراه داشته باشد. در این سنین رسیدن به استقلال و یادگیری برخی از ارزش ها و رفتار ها و هنجارهای اجتماعی مهم است. در ادامه به مواردی اشاره می کنیم که در رشد نوجوانا می تواند تاثیر گذار باشد.

نوع رابطه:

بر اساس گفته مشاور خوب اولین عامل که موجب می شود خانواده تاثیر زیادی روی افراد داشته باشد، نوع رابطه ای است که بین افراد و خانواده وجود دارد. مطالعات روانشناسی همواره به وجود احترام، توجه، محبت و مهر در خانواده اهمیت می دهد و والدین باید فرزندان خود را بی قید و شرط دوست داشته باشند و آن را ابراز کنند و این رفتار موجب می شود تا افراد دوره نوجوانی نیز ارتباط خوبی با والدین خود داشته باشند. نبود هر گونه محبت و صمیمیت و توجه در دردون خانواده احتمال این که نوجوان به بیرون از خانواده گرایش داشته باشد بیشتر است. البته منظور ما محدود شدن نوجوان به خانواده نیست ولی اگر که صمیمیت در خانواده وجود داشته باشد نوجوان در مواجه شدن با مشکلات و تغییرات خانواده خود را حمایتگر دانسته و با آن ها گفتگو خواهد کرد.

سال های اول زندگی اهمیت دارد.

در سال های اول زندگی خانواده ارزش ها، هنجار ها و گرایش های خود را به کودک منتقل می کنند و همچنین روش ارتباطی خانواده با کودک و سبک دلبستگی که در کودک ایجاد می کنند همگی می تواند در سال های نوجوانی نقش بزرگی داشته باشند. در واقع می توان گفت که در همان سال های اول زندگی بر اساس محیطی که کودک در آن بزرگ می شود تاثیر بزرگی در زیربنای شخصیت فرد می گذارد.

تقلید و همانند سازی از والدین:

کودکان از والدین خود تقلید می کنند و این تقلید هم به صورت آگاهانه و هم به صورت نا آگاهانه انجام می گیرد.البته با رشد کودک به تدریج این روند ممکن است کاهش پیدا کند و آن ها در میان تماس های اجتماعی گسترده خود، موارد دیگری را پیدا می کنند، اما اهمیت والدین به عنوان افرادی که مورد تقلید قرار می گیرند از بین نخواهد رفت.  مفهوم همانند سازی نیز به این نکته اشاره دارد که کودک در فرایند همانند سازی با پذیرفتن و درونی کردن ارزش هایی، درکی را در خود به وجود می آورد که می تواند از آن پس اعمال خود را با تطابق با آن ارزش ها انجام دهد. 

تلقین:

بر اساس گفته بهترین روانشناس خانواده کودکان این که چه چیزی خوب است و چه چیزی بد است و یا چه چیزی بی ارزش است و چه چیزی ارزشمند همه به وسیله دستورات و حرف های مستقیم و مراجعات غیر مستقیم و مثال های والدین به دست می آید و به این وسیله والدین کودکان خود را مطابق با ارزش ها و عقاید خود تربیت می کنند.

نابهنجاری رفتاری چه زمانی اتفاق می افتد؟

نابهنجاری زمانی اتفاق می افتد که قید فرد نسبت به اجتماع ضعیف شود و در واقع فرد نسبت به قدر و بندهای اجتماعی کم اعتنا است این قید ها عبارت اند از: تعهد، درگیر بودن، باور ها و .. است. و بر اساس مواردی که در بالا مطرح کردیم می توانند در ایجاد چنین نابهنجاری هایی موثر باشد.

برای رهایی از چنین مشکلی چه باید کرد؟

طبق مطالعات مرکز مشاوره ازدواج والدین از همان ابتدا به دنیا آمدن فرزندان باید مهارت های فرزند پروری را آموزش ببینند و آن ها را در زندگی خود انجام دهند. و همچنین ـمادگی های لازم را برای داشتن فرزند داشته باشند زیرا والدین دارای سلامت روان می توانند شرایط بهتری را ایجاد کنند. زمانی که خود والدین آمادگی لازم را نداشته باشند و یا به دلیل مشکلات روانی، رفتاری و .... صلاحیت والد بودن را ندارند، احتمال این که فرزندشان با مشکلاتی مواجه شوند بیشتر است. 

بعد از تولد نیز اجرای اصول فرزندپروری الزامی است. کودک همواره در حال رشد و تغییر است و در هر سنی رفتار های مختلفی دارئد. والدین باید به این تغییرات رشدی آگاه باشند و خود را با آن تغییرات اماده کنند و تربیت لازم را در پیش بگیرند. هویت سازی در سنین نوجوانی بسیار اهمیت دارد که تاثیر گذاری عمده ی آن از سوی والدین می باشد. 

سخن آخر:

سلامت رابطه زوجین یکی از نکات مهمی است که روی فرزندان تاثیر زیادی می گذارد. زمانی که زوجین رابطه متلاشی و نا مناسبی داشته باشند در آینده در تربیت فرزندان خود دچار مشکلات زیادی خواهند شد و احتمال نا بهنجاری های رفتاری در این کودکان و نوجوانان بیشتر خواهد بود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با مشاوران کلینیک روانشناسی در ارتباط باشید و راهنمایی های لازم را از آن ها دریافت نمایید.