اختلال وسواسی اجباری با افکار ، تکانه ها ، تصاویر و یا اعمال اجباری و تکراری مشخص می شود و از دیگر اختلالات قابل تمیز است . البته این ویژگی ها تا حدودی در بعضی از اختلالات مرتبط با اختلال وسواسی اجباری مانند اختلال وسواس موکنی نیز دیده می شود. اختلال وسواس موکنی عبارت است از کندن مکرر و اجباری مو ها که می تواند منجر به از دست دادن مقدار قابل توجهی از مو شود و اختلال بارزی در عملکرد فرد ایجاد کند.
مقدمه:
طبق نظر مشاور روانشناس اختلال وسواس موکنی یک اختلال از دسته ی اختلالات وسواسی اجباری و اختلالات مرتبط با آن محسوب می شود. به تازگی متخصصان در حیطه تشخیص و درمان بیماری وسواس به این نتیجه رسیده اند که از لحاظ تشخیصی درمانی و سبب شناسی بهتر است اختلال وسواسی اجباری اختلال سواس احتکار و اختلال بد شکلی بدن، وسواس کدن مو و علائم پاتولوژی ناشی از پوست کی یا دست کاری پوست در سیستم طبقه بندی انجمن پزشکی آمریکا در یک طبقه به نام اختلال وسواسی اجباری و اختلالات مرتبط با آن گنجانده شود.طبقه بندی این اختلالات در یک دسته به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه به چند مورد از آن ها اشاره می کنیم.
در دو دهه اخیر دامنه تحقیقات در حیطه وسواس رو به افزایش بوده است به طوری که تعداد قابل توجهی از تحقیقات مرتبط در حیطه وسواس رو به افزایش بوده است، اختلال وسواسی اجباری یک اختلال نا توان کننده است که خصیصه اصلی آن وجود وسواس ها و اجبارهای مکرر و شدیدی است که رنج و عذاب فراوانی را برای فرد به بار می آورند. این وسواس ها یا اجبارها سبب اتلاف وقت می شوند و اختلالات فراوانی در روند معمولی و طبیعی زندگی ، کارکرد شغلی ، فعالیت های معمول اجتماعی یا روابط فرد ایجاد می کنند. بیمار مبتلا به اختلال وسواسی اجباری ممکن است فقط وسواس فکری، اجباری و یا هر دوی ان ها را با هم داشته باشد.
اختلال وسواس موکنی:
اختلال وسواس موکنی در دسته اختلالات کنترل تکانه گنجانده شده بود ولی به دلیل شباهت و ارتباط این اختلال با اختلال وسواسی اجباری و اختلالتن مرتبط با آن به عنوان یک اختلال مجزا طبقه بندی می شود.
تاریخ اختلال های روانی نشان از این است که تا بیست سال پیش اختلال های موکنی و پوست کنی کمتر توجه متخصصان حوزه بهداش روانی را به خود جلب کرده است. با این حال مطالعات نشان می دهد که این اختلالات از شیوع بالاتری برخوردارند. موکنی برای اولین بار به وسیله هالوپیا توصیف شد. هالوپیا اختلال وسواس موکنی را یک اختلال روانپزشکی می دانست که به وسیله ی میل غیر قابل کنترل به موکنی مشخص می شود.
وسواس موکنی عبارت است از کندن مکرر مو ها که می تواند منجر به از دست دادن مقدار قابل توجهی از مو شود. به طور معمول فرد بیش از کندن مو تنش اجباری را برای انجام این کار در خود احساس می کند، و فرد موهایش را می کند و سپس حالتی از رضایت و آرامش موقت را تجربه می کند . پس از مدت کوتاهی ای چرخه بار دیگر آغاز می شود و به این ترتیب فرد مکررا موهایش را می کند.
طبق نظر بهترین مشاور خانواده فرادی که به این اختلال مبتلا هستند به طور قابل توجهی موی قسمتی از بدن مانند سر، سینه، الت تناسلی و یا سایر قسمت های بدن خود را می کنند. اصرار و میل به مو کندن در این افراد شدید و مرضی است. اغلب بعد از مو کندن، احساس آرامش و لذت موقتی برای این افراد حاصل می شود. گاه فرد برای رهایی از تنش های روزانه به موکنی سوق پیدا می کنند . با کندن مو فرد آرام شده و فشار عصبی خود را از این طریق تخلیه می کند.
ملاک های تشخیص برای اختلال وسواس موکنی بر اساس معیارهای دی اس ام 5 عبارت اند از:
کندن مکرر موها به طوری که باعث کاهش فراوان از موهای بدن فرد شود.
تلاش مکرر برای کاهش و توقف کردن مو به طور معمول با شکست مواجه می شود.
موکنی به طور قابل توجهی باعث پریشانی و اختلال در روابط اجتماعی ، سغلی و دیگر عملکردهای فرد می ش.د.
موکنی یا فقدان مو به شرایط پزشکی دیگر بستگی ندارد.
موکنی یا فقدان مو به دلایل اختلالات روانی دیگر بستگی ندارد.
اطلاعات کمی در مورد نحوه ی آشکار شدن اختلال وسواس موکنی در کودکان و نوجوانان وجود دارد اما اطلاعات موجود با اطلاعاتی که در مورد ویژگی های بالینی بزرگسالان مبتلا به موکنی وجود دارد همسو است. پبه نظر می رسد به ترتیب پوست سر، مژه و ابرو رایج ترین قسمت های بدن هستند که در کودکان و نوجوانان مورد موکنی واقع می شوند.
شایع ترین قسمت هایی که مورد موکنی واقع می شوند به ترتیب عبارت اند از فرق سر، ابرو و مژه . البته قابل ذکر است که دیگر قسمت های بدن مانند مو های سینه، زیر بغل و حتی آلت تناسلی هم کنده می شوند.موها معمولا به طور معمول ر هنگام استفاده از انگشت شست و اشاره یا انگشت وسط در دست غالب کشیده می شوند. بیمارانی هم هستند که در آن فرد ریشه چندین تار مو را می گیرد و همزمان بیرون می کشد. برخی از بیماران نیز از ابزرای مانند موچین برای کند مو استفاده می کنند . در حالی که برخی دیگر مو ها را انقدر دستکاری می کنند تا از ریشه دستکاری شود. بعد از موکنی با رفتارهایی از قبیل دستکاری مو در دست، قرار دادن آن در دهان خود، وارسی مو و ریشه آن و یا خوردن مو از همدیگر متفاوت می شوند. بیشتر بیماران می توانند موقعیت های پیشایند برای موکنی را شناسایی کنند مانند زمانی که در حمام هستند، تماشای تلویزیون، رانندگی، مطالعه و یا قبل از به خواب رفتن و عوامل درونی مانند خستگی، ناکامی و اضطراب و غم و اندوه نیز می تواند باشد.
همانطور که میبینید این اختلال می تواند تغییرات اساسی در شرایط زندگی فرد و سلامت روان او ایجاد کند به همین دلیل درمان و توجه به آن مهم است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با مراکز مشاوره خوب در ارتباط باشید.
دیدگاه خود را بنویسید