زمانی که می گوییم فردی وسواسی است در واقع به یک نوع اختلال روانی که به آن اختلال وسواسی جبری می گویند مبتلا می باشد و حتی می تواند برای فرد عواقب روحی و روانی بی شماری به همراه داشته باشد در ادامه می خواهیم بدانیم که علائم و نشانه های وسواس چیست و چرا بعضی ها به آن مبتلا هستند .

اختلال وسواس چیست ؟

طبق نظر مشاوران مرکز روانشناسی خوب اختلال وسواس به صورت افکار مزاحم ، آداب و رسوم وسواسی مربوط به اشتغال های ذهنی و نمود های عملی تکرار شونده ظاهر می شود . وو روند زندگی فرد را تحت تاثیر منفی قرار می دهد . اگر بخواهیم علائم اختلال وسواس را بیان کنیم به این صورت خواهد بود که فرد وسواسی دارای افکار و تصاویر ذهنی تکراری و دایمی می باشد که آن ها را مزاحم و ناخواسته تلقی می کند و در اکثر افراد ، اضطراب و استرس شدید به وجود می آورد . و همواره تلاش می کند که این افکار را نادیده بگیرد و به آن ها اهمیت ندهد و یا تلاش می کند که آن ها را سرکوب کند و یا فکر یا یک عمل دیگری را انجام می دهد تا آن را خنثی کند ؛ که می تواند رفتار های تکراری مانند شستن دست ، مرتب کردن ، چک کردن که باز یا بسته بودن در خانه ، ماشین ، خاموش بودن زیر گاز و ... یا اعمال ذهنی تکراری مانند دعا کردن ، شمردن ، تکرار کلمات در سکوت که فرد احساس می کند باید آن ها را مطابق با قوانین که باید به طور سفت و سخت اعمال شوند ، اجرا کند . طبق نظر متخصص وسواس هدف فرد از این اعمال ذهنی یا رفتار های فیزیکی عبارت است از جلوگیری یا کاهش اضطراب یا استرس ، یا پیشگیری از یک رویداد یا موقعیت که فرد آن را ترسناک می داند ، اما این اعمال ذهنی یا رفتار های فیزیکی ، با مواردی که قرار است آن ها را خنثی یا پیشگیری کنند هیچ ارتباط واقع بینانه ای ندارند ، یا رفتار ها و اعمالی به وضوح افراطی هستند . 

طبق گفته ی مشاور خوب وسواس ها یا اجبار ها وقت گیر هستند و ممکن است عملکرد اجتماعی ، شغلی و دیگر جنبه های مهم زندگی رنج شخصی و نابسامانی به وجود می آورند . و وسواس چندین الگو دارد که شامل آلودگی که شایع ترین الگوی مربوط به وسواس می باشد که فرد با شست و شوی مداوم سر و کار دارد و بیمار ممکن است به صورت افراطی دست هایش را بشوید و از ترس میکروب آنقدر بسابد که پوستش زخمی شود . از الگو های دیگر می توان به تردید مرضی اشاره کرد که به سراغ فرد می آید و روند طبیعی زندگی آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد که موجب احساس گناه مکرر آن ها در مورد فراموش کردن با انجام دادن چیزی می شود . مثلا فرد می ترسد که در را قفل نکرده باشد و یا گاز را نبسته باشد . و باعث شود که فرد چندین بار به خانه برگردد و آن ها را بررسی کند . افکار مزاحم و تقارن از الگوهای دیگری هستند که فرد از الگو ها و ترتیب ها و نظم افراط گونه تبعیت کند . بر اساس روانشناسی ازدواج زندگی مشترک با فرد وسواسی بسیار دشوار است و نمی توان به سادگی از آن گذشت و افراد برای این که بتوانند آسیب به زندگی زناشویی خود وارد نکنند و حتی زندگی اجتماعی آن ها تحت تاثیر قرار نگیرد باید نسبت به درمان آن اقدام نمایند . بر اساس آمار های مشاوره بعد از طلاق همسران چنین افرادی ممکن است که پس از مدتی نتوانند وضعیت موجود را تحمل کنند و طلاق را برای زندگی خود انتخاب کنند زیرا که افراد ی که از این اختلال رنج می برند اطرافیان خود را به شدت تحت تاثیر قرار می دهند .

دلایل وسواسی چیست ؟

بر اساس مطالعات شناختی رفتاری مجموعه ای از اتفاق ها هستند که افراد دچار اختلال وسواسی را از افراد غیر وسواسی جدا می کند . برای یک فرد غیر وسواسی ، برخی از رویداد ها چه درونی باشد و چه بیرونی ، باعث فکر پریشان و نگرانی می شوند ، اما در عین حال که آن ها را غیر معقول می پندارند ، مضطرب نمی شود و اگر اختلال اضطراب و افسردگی نداشته باشد به راحتی آن را رها می کند و یا خود را از آن منحرف می سازد و زندگی طبیعی خود را ادامه می دهد . در مقابل فردی که به اختلال وسواس مبتلا است مدام به این می اندیشد که او مسئول پیشگیری از یک بد بختی و فاجعه است و موجب اضطراب در او می شود و با پایدار شدن آن افکار در حین تلاش برای کنترل اوضاع ، تشدید شده و روند زندگی او را تحت تاثیر قرار می دهد . تحقیقات دیگر نشان می دهد که رفتاری مانند دست دادن و یا گرفتن دستگیره در با فکر ترسناک آلودگی تداعی می شود و زمانی که به طور مداوم کنار هم قرار می گیرند اضطراب را تجربه می کند و برای این که بتواند از این اضطراب بکاهد پیوسته دست های خود را می شوید و یا الگوهای دیگری را تکرار می کند . 

مطالعات ساختار مغزی نشان داد که افرادی که به وسواس مبتلا هستند برخی از مناطق مغزشان نسبت به افراد عادی فعالیت بیشتری دارد و حتی عوامل ژنتیکی در ایجاد این اختلال نقش دارند .