اختلال شخصیت پارانوئید یکی از انواع اختلال های شخصیت است . افراد پارانوئید بیش از حد به دیگران شک دارند و همیشه مراقب هستند که از سمت دیگران به آن ها ضربه و آسیبی وارد نشود و همیشه حق به جانب هستند و فکر می کنند که دیگران به آن ها حسادت می کنند. طبق نظر مشاور روانشناس آن ها همیشه نسیت به اطرافیانشان بی اعتماد هستند و نمی توانند به راحتی به کسی اعتماد کنند. افرادی که با او رابطه نزدیک تری دارند بیشتر مورد شک های آسیب زای او قرار دارند . بر اساس مطالعات صورت گرفته مردان احتمال بیشتری دارد که به این اختلال مبتلا شوند . 

چنین افرادی به راحتی همسر خود را به بی وفایی متهم می کنند و با پیدا کردن شواهد سست و بی موذئ او را به خیانت متهم می کنند . هزینه های بالای تلفن، استفاده از تنلفن، دیر آمدن از سر کار، خرج های زیاد ، شوخی با دیگران و .... رفتارهایی هستند که آن ها به عنوان خیانت کردن در نظر می گیرند. همه موارد گفته شده می تواند ذهنیت نادرست او را تقویت کند و هر چقدر جلوتر می روند رفتارهای آسیب زای او بیشتر می شود. اگر مرد خانواده مبتلا به پارانوئید باشد زندگی برای زن مانند زندانی خواهید بود هیچ گونه آرامشی وجود نخواهد داشت و همه ی کارهایش تحت کنترل شوهرش خواهد بود . برای مثال برای رفتن به هر مهمانی باید زیر نظر شوهر باشد و این شرایط می تواند برای ز غیر قابل تحمل باشد.

ملاک های تشخیص پارانوئید چیست؟

پارانوئید از اوایل بزرگسالی شروع می شود و در زمینه های مختلف فرد را درگیر می کند و 4 مورد از نشانه های زیر باید در فرد وجود داشته باشد. 

بد گمانی بی پایه و اساس درباره این که دیگران آسیب زننده و فریبکار هستند، اشتغال ذهنی با تردید های نا موجه درباره وفادای یا قابل اعتماد بودن نزدیکان، عدم تمایل به اعتماد به سایرین به دلیل ترس از این که اطلاعات بر ضد وی به کار گرفته خواهد شدهر گونه تعریف و تمجید و رفتارهای مثبت از سوی دیگران تحقیر آمیز و تهدید کننده به نظربیاید. کینه جویی پایدار  ، بروز بدگمانی های مکرر و بی دلیل درباره وفاداری همسرو ...

دلایل زمینه ساز اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟

نمی توان علت مشخصی برای زمینه ساز این اختلال مطرح کرد اما تحقیقات نشان می دهد که ترکیبی از محرک های محیطی و بیولوژی می توانند در ایجاد اختلال شخصیت پارانوئید موثر باشند.  شکل گیری اختلال شخصیت پارانوئید می تواند حاصل تجربه های آسیب زای دوران کودکی فرد باشد . افرادی که دوره کودکی نا امن و پر تکانشی را گذرانده اند، و دائم در معرض تعارض ها و دعوا های میان والدین و رفتارهای پرخاشگرانه از سوی بزرگ تر ها قرار می گیرند، احتمال بروز صفات شخصیتی پارانوئیدی بالاتر است . نا امن بود محیط زندگی، این باور را در ذهن کودک شکل می دهد که دنیا مکان قابل اعتمادی نیست و نمی توان به دیگران دلبستگی پیدا کرد. 

زمان بروز و شیوع اختلال شخصیت پارانوئید

بر اساس آن که عوامل محیطی موثر بر شکل گیری اختلال شخصیت پارانوئید است، ممکن است  در ابتدا این اختلال در طی دوران کودکی و نوجوانی رخ دهد که فرد با تنهایی، روابط نا مطلوب با همسالان، اضطراب اجتماعی، افت تحصیلی، حساسیت بیش از حد، زبان و تفکر عجیب و غریب، خیال پردازی های نا متعارف همراه خواهد بود و در این مواقع شدت بدگمانی به شدت افزایش می یابد به گونه ای که اگر فردی برای فرد پارانویا دلیل هم بیاورد که این برداشت و سخن و یا رفتار دیگری درست نیست، به شدت توسط فرد پارانویا طرد خواهد شد. اگر رفتارهای کودک هم در این زمینه عجیب باشد ممکن است که مورد تمسخر اطرافیان قرار بگیرد و یا به اشتباه از سوی بزرگ تر ها تقویت شود که همه این موارد سیر او را به سمت بیماری شدت می بخشد.

درمان اختلال شخصیت پارانوئید؟

اختلالات شخصیت به راحتی قابل درمان نیستند و افراد مبتلا به این اختلال به هیچ گونه قبول نمی کنند که دارای اختلال روانی هستند و باید درمان شوند. درمان در این نوع اختلال شخصیت بسیار دشوار است . چرا که افراد مبتلا به این اختلال با مشکلات بسیاری همراه هستند . زیرا که این افراد به هیچ کس اعتماد ندارند و نسبت به درمانگر نیز این حس را خواهند داشت .روان درمانی و دارو درمانی می تواند برای کنترل علائم و بهبود شرایط فرد و عملکرد او کمک کننده باشد.

در برخی موارد است که برخی رفتار ها متاثر از زمینه های اجتماعی و فرهنگی شکل یک رفتار شکاکانه به خود گرفته است. اعضای گروه های اقلیت، مهاجرین، پناهندگان سیاسی و یا اقتصادی و یا افراد متعلق به قومیت های دیگر به دلیل عدم آشنایی و یا در واکنش به غفلت ادراک شده یا بی تفاوتی جامعه اکثریت رفتارهای تدافعی یا محتاطانه به خود بگیرند که این موارد را نباید با نشانه های اختلال شخصیت پارانوئید اشتباه بگیرید.

همچنین تغییر شخصیت ناشی از بیماری های جسمی، مصرف مواد مخدر، و ..... را نباید به اشتباه با اختلال شخصیت پارنوئید یکی دانست. 

بهتر است اگر فردی را برای ازدواج پذیرفتید ولی در او نشانه هایی از این اختلال را دیدید، با مشاوران قبل ازدواج در میان بگذارید تا آن ها بهتر بتوانند شما را راهمایی کنند و از بچسب زدن نادرست به دیگران خودداری کنید و تصمیم های عجولاه و نا آگاهانه نگیرید. متخصصان دارای اطلاعات کامل تری نسبت به ملاک های تشخیص و میزان شدت بیماری و اختلال مورد نظر دارند و اطلاعات آن ها تخصصی تر و جامع تر است و به همین دلیل افراد عادی از هر گونه برچسب زدن باید پرهیز کنند. پس برای کسب اطلاعات بیشتر می تواید با کلینیک روانشناسی در ارتباط باشید.