از دیدگاه روانشناس کودک مرکز مشاوره کودک انتخاب نو گاهی موقعیت هایی پیش می آید که والدین با وجود استفاده از همه مهارت ها ، اما باز شاهد رفتار های نامناسب کودک می باشند. آن ها همه تلاش خود را برای ارضای نیاز به توجه کودک کرده و با استفاده مهارت نادیده گرفتن نیز ، برخی از رفتار های نامناسب کودک چون گریه کردنش را نادیده گرفته اند. در مهارت تشویق ، والدین تمرکز و تلاش خود را بر افزایش رفتار مناسب قرار می دهند. و در نقطه مقابل مهارت تشویق ، مهارتی به نام تنبیه وجود دارد که والدین اتفاقا مستقیما تلاش و تمرکز خود را بر کاهش و حذف رفتار نامناسب قرار می دهند . مشاور کودک بیان می کند که همان قدر که تشویق در تربیت کودکمهم است ، همان اندازه نیز تنبیه مهم و تاثیر گذار و البته گاهی لازم می باشد. دکتر روانشناس کودک مرکز روانشناسی کودک تنبیه را به عنوان یک پیامد یا محرک نا خوشایند معرفی می کند که بعد از رفتار نامناسب ارائه می شود تا آن رفتار مجدد تکرار نشود و یا احتمال تکرار آن کاهش یابد.
انواع تنبیه از نظر بهترین مشاور کودک
طبق نظر بهترین روانشناس کودک کلینیک روانشناسی کودک تنبیه انواع مختلفی دارد که می توان آن را به صورت کلی به دو نوع غلط و صحیح تقسیم کرد . تنبیه غلط در واقع تنبیهی است که به دلیل ناکارایی و آسیب زا بودن ، شما مجاز به استفاده از آن نیستید ؛ اما تنبیه صحیح ، می توانید گاهی از آن برای تغییر رفتار کودک استفاده کنید. در زیر به 5 روش تنبیه کودکان را معرفی می کنیم که عبارت اند از :
1) تنبیه جسمانی : استفاده از تنبیه جسمانی کاملا ممنوع است و نباید والدین به هیچ عنوان از آن استفاده کنند و اگر برخی از والدین از آن استفاده می کنند ؛ دلیلش این نیست که دیگر مهارت ها را به درستی به کار نبرده اند و یا خود دچار مشکل روانی چون افسردگی ، اضطراب ، عدم کنترل خشم ، اعتیاد و .... می باشند ؛ که باعث می شود فورا به سراغ تنبیه و آن هم از نوع جسمانی بروند . تنبیه جسمانی آسیب زیادی دارد مانند آسیب های شدید جسمانی ، یادگیری کودک از روش تنبیه جسمانی و استفاده او از این روش ، موقت و کوتاه بودن تاثیر آن ، از بین رفتن ارتباط مطلوب کودک با والدین و ..... می باشد.
2) تنبیه روانی : والدین امروزی نسبت به اثرات منفی تنبیه جسمانی آگاه هستند و سعی میکنند تا حد امکان از آن استفاده نکنند ، اما تنبیه روانی هنوز هم در بین بسیاری از والدین رواج دارد برخی از تنبیهات روانی عبارت اند از :
تحقیر کردن : تحقیر کردن در هر سنی آسیب زا است و در دوران کودکی شدید تر است زیرا کلماتی که والدین استفاده می کنند تاثیر زیادی به کودک می گذارد و باعث تخریب شخصیت و کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس کودک می شود.
منت گذاشتن : توصیف کارهایی که برای فرزندانشان انجام می دهند و با به رخ کشیدن آن ها به کودک فشار می آورند
برچسب زدن : برخی از والدین وقتی که رفتار نامناسبی از سوی فرزندانشان می بینند به او لقب های شایسته ای را می زنند که این برچسب ها سال های سال از ذهن کودک پاک نمی شود مانند : بی انضباطی ، تنبل ، شلخته و ... حتی اگر به صورت شوخی هم باشد آسیب جدی به کودک وارد می کند.
مقایسه : باعث آسیب رساندن به اعتماد به نفس فرزندتان و ایجاد حس منفی در کودکتان نسبت به فردی که او را با او مقایسه کرده اید می شود و زمینه ناسازگاری و بدرفتاری با آن فرد را نیز ایجاد می کند و باعث تشدید رفتار نامناسب کودک می شود .
روانشناس کودک خوب انتخاب نو مشاوره کودک را در یادگیری مهارت های کاهش رفتار نامطلوب معرفی می کند . والدین با شرکت در جلسات مشاوره و روانشناسی کودک می توانند روش های صحیح تشویق و تنبیه را یاد بگیرند تا از آسیب های احتمالی جلوگیری کنند.
3) تنبیه پیامد طبیعی : پیامد طبیعی اولین نوع از انواع تنبیهات صحیح و مورد طبیعی است که می توان از آن برای حذف برخی از رفتار های نامناسب کودک استفاده کرد. در این نوع تنبیه به کودک فرصت داده می شود تا با برخی از عواقب لجبازی و رفتار های نامناسبش مواجه شود . و نباید زمانی که کودک متوجه اشتباه و عواقب کارش می شود ، مورد سرزنش و تمسخر قرار ندهید.
4) تنبیه پیامد منطقی : در رفتار هایی که والدین نمی توانند منتظر بمانند تا کودک با پیامد کارش مواجه شود مثلا در رفتار های خطرناک و غیر قابل جبران . در واقع در تنبیه منطقی شما به کودک یک محرک و پیامد ناخوشایند منطقی و مرتبط با رفتار نامناسب ارائه می دهید. مانند زمانی که دوچرخه سواری در خیابان برای کودک خطرناک است و چون خطرات جبران ناپذیری در پی دارد و کودک حرف شما را گوش نمی دهد به مدت 2 روز او را از دوچرخه سواری تنبیه می کنید.
5) تنبیه پیامد غیر منطقی : تنبیهی است که با رفتار نا مناسب ارتباط منطقی ندارد و غیر مرتبط با آن است. مانند جریمه کردن کودک.
کدام تنبیه در اولویت است ؟
این امر مطلق نیست ولی در کل توصیه می شود چون پیامد طبیعی در کودکان تنش کمتری ایجاد می کند و کودک خودش به نتایج نامطلوب می رسد بهتر است. و در درجه بعدی تا آنجایی که ممکن است از پیامد های منطقی مناسب با رفتار استفاده کنید . اما این را در نظر داشته باشید که تنبیه دارای اصول صحیحی می باشد که نیازمند یادگیری و مشورت با یک متخصص روانشناس کودک می باشد.
دیدگاه خود را بنویسید