شیفت‌های لانگ در بیمارستان، چه ۲۴ ساعته باشند و چه فقط ۱۲ ساعتِ فشرده، جزو پرفشارترین و خسته‌کننده‌ترین تجارب کاری در دنیای پزشکی هستند. کادر درمان نه‌تنها با مسئولیت‌های بالینی و تصمیمات حیاتی روبرو هستند، بلکه بار عاطفی ناشی از مراقبت از بیماران نیز بر دوش آن‌هاست. در این مقاله می‌خواهیم به راهکارهایی کاربردی و ساده برای حفظ انرژی جسمی و روحیه روانی کادر درمان پس از این شیفت‌ها بپردازیم. این نکات می‌توانند به ترمیم قوای بدنی، مدیریت استرس، و جلوگیری از فرسودگی شغلی کمک کنند.
۱. تغذیه بعد از شیفت را جدی بگیرید
بعد از یک شیفت سنگین، بدن شما به تغذیه متعادل نیاز دارد، نه پرخوری یا حذف وعده. وعده غذایی سبک، متعادل و مغذی، بهترین گزینه است. خوردن غذای سنگین و پرچرب باعث کندی و بی‌حالی بیشتر می‌شود. ترکیب کربوهیدرات‌های پیچیده (مثل نان سبوس‌دار)، پروتئین (مثل تخم‌مرغ یا مرغ) و چربی سالم (مثل آووکادو یا روغن زیتون) برای ریکاوری عالی‌ست. نوشیدن آب کافی را فراموش نکنید؛ کم‌آبی یکی از دلایل اصلی سردرد و خستگی است.
۲. مکمل‌ها: بازیابی سریع‌تر
اگر رژیم غذایی نتواند تمام نیازهای شما را تأمین کند، استفاده از مکمل‌های غذایی (با مشورت پزشک) کمک‌کننده است.
- ویتامین B کمپلکس در بهبود خلق‌وخو و کاهش خستگی عصبی مؤثر است.
- منیزیم برای عضلات و خواب شبانه مفید است.
- اُمگا-۳ به بهبود عملکرد مغز و کاهش التهاب کمک می‌کند.
۳. خواب؛ مهم‌تر از آن چیزی که فکر می‌کنید
شاید مهم‌ترین مؤلفه ریکاوری بعد از یک شیفت لانگ، خواب باکیفیت و کافی باشد. اما خواب پس از یک روز پراسترس خوابیدن همیشه ساده نیست. پس به نکات زیر توجه کنید.
- اتاق خواب را تاریک، خنک و ساکت نگه دارید.
- دستگاه‌های دیجیتال را حداقل ۳۰ دقیقه قبل از خواب کنار بگذارید.
- اگر بلافاصله نمی‌خوابید، مطالعه سبک یا تنفس عمیق را امتحان کنید.
- گاهی دمنوش‌های گیاهی مثل بابونه یا اسطوخودوس کمک می‌کنند سریع‌تر به خواب بروید.
۴. حرکات کششی و نرمش سبک
پس از ساعت‌ها ایستادن یا راه رفتن، عضلات بدن سفت و خسته‌اند. یک روتین ساده از حرکات کششی یا یوگای سبک کمک می‌کند:
- تنش از گردن، شانه‌ها و کمر خارج شود.
- گردش خون بهبود یابد و اکسیژن‌رسانی به مغز بهتر شود.
- استرس و اضطراب روانی کاهش پیدا کند.
- حتی ۱۰ دقیقه نرمش آرام بلافاصله پس از برگشت به خانه می‌تواند حس سبکی و آرامش بدهد.
۵. بازیابی روانی: مراقبت از ذهن خسته
کادر درمان در مواجهه با درد، مرگ، اضطراب خانواده‌ها و گاهی بی‌عدالتی‌های سیستم درمانی، دچار فرسودگی روانی می‌شوند. بازسازی روحیه به اندازه خواب و تغذیه مهم است.
- صحبت کردن با همکاران یا مشاور روانشناس حرفه‌ای می‌تواند تخلیه روانی مؤثری باشد.
- نوشتن تجربیات، احساسات یا حتی لحظات مثبت شیفت، ذهن را پاک‌سازی می‌کند.
- تمرین‌های ساده مدیتیشن، ذهن‌آگاهی یا تنفس شکمی استرس را کاهش می‌دهد.
۶. فاصله گرفتن از فضای درمان
بعد از شیفت، زمان آن است که ذهنتان را از بیمارستان جدا کنید. این یعنی حتی برای ساعاتی هم که شده، از فکر بیماران، گزارش‌ها و پرونده‌ها فاصله بگیرید. پس قبل از هرچیزی لباستان را عوض کنید، چنانچه لازم است برای پاک کردن لکه خون از روی لباس اقدام کنید و به انجام فعالیت‌هایی که در ادامه اشاره می‌شوند، بپردازید.
- تماشای فیلم، موسیقی، هنر یا هر سرگرمی دیگر به خاموش کردن حالت "آلارم" مغز کمک می‌کند.
- اگر فرصت دارید، طبیعت‌گردی یا حتی پیاده‌روی کوتاه در فضای باز بسیار انرژی‌بخش است.
- خندیدن و بودن در کنار خانواده اثر معجزه‌آسا دارد.
۷. تنهایی دشمن پنهان است
احساس بی‌پناهی یا فشارهای مزمن کاری زمانی آسیب‌زننده‌تر می‌شود که فرد احساس تنهایی کند. ارتباط منظم با دوستان، خانواده یا گروه‌های حمایتی هم‌حرف را در برنامه روزانه خود بگنجانید. حضور در گروه‌های تخصصی آنلاین (مثلاً انجمن‌های پرستاران) و شنیدن تجربیات دیگران، باعث کاهش حس انزوا می‌شود.
گاهی فقط نیاز داریم کسی بپرسد: "امروز چطور بودی؟"
۸. مرز بین کار و زندگی را حفظ کنید
برای حفظ سلامت شغلی در درازمدت، باید مرز مشخصی میان نقش کاری و زندگی شخصی خود بکشید.
- خارج از بیمارستان، سعی کنید وارد بحث‌های شغلی نشوید.
- زمان‌هایی را فقط برای خودتان و بدون "حس وظیفه" تعریف کنید.
- اگر احساس می‌کنید فرسودگی شغلی در حال افزایش است، با مدیر یا روانشناس در میان بگذارید.
۹. قدردانی از خود؛ فراموش نشود
کادر درمان در قلب بحران‌ها قرار دارند؛ آنها درد را لمس می‌کنند، مسئولیت جان انسان‌ها را می‌پذیرند، و گاهی حتی در سکوت، قهرمان زندگی بیماران می‌شوند. اما اغلب فراموش می‌کنند که خودشان نیز نیازمند توجه و مراقبت هستند. قدردانی از خود یعنی:
- پذیرفتن این‌که حتی در روزهای سخت، شما تلاش‌تان را کرده‌اید.
- دیدن ارزش خدمتی که ارائه می‌دهید، حتی اگر دیگران آن را نبینند.
جایگزین کردن انتقادهای درونی با جملاتی مثل:
"من انسانی هستم که هر روز برای بهتر کردن زندگی دیگران می‌جنگد."
روش‌هایی برای تمرین قدردانی از خود
- در پایان هر شیفت، چند دقیقه بنشینید و سه نکته‌ای را که در آن روز خوب انجام دادید بنویسید.
- به خودتان پاداش دهید؛ حتی یک فنجان چای داغ یا ۱۰ دقیقه سکوت هم می‌تواند نشانه‌ای از احترام به تلاش‌تان باشد.
- به خودتان همان مهربانی را نشان دهید که به بیماران‌تان نشان می‌دهید.
- این کار به‌ظاهر ساده، تأثیر عمیقی بر جلوگیری از فرسودگی شغلی دارد و به شما یادآور می‌شود که "من هم مهم هستم".
۱۰. هدف‌گذاری شخصی
یکی از راه‌های مقابله با خستگی و بی‌انگیزگی، داشتن یک هدف شخصی واضح و مثبت است. این هدف لازم نیست بزرگ یا بلندمدت باشد و می‌تواند خیلی ساده باشد.
هدف کوتاه‌مدت
مثلاً در سه روز آینده، زمان بیشتری برای خواب یا ورزش بگذارید.
هدف میانه‌مدت
مثلاً شرکت در یک کارگاه آموزشی کوچک یا یادگیری مهارتی خارج از کار.
هدف بلندمدت
شاید ادامه تحصیل، ارتقا شغلی یا حتی مهاجرت.
داشتن هدف، احساس پیشرفت و رشد ایجاد می‌کند؛ چیزی که می‌تواند تغییردهنده روحیه در دوران فشار شغلی باشد. وقتی هدف دارید، حتی سخت‌ترین روزها هم بخشی از مسیر می‌شوند، نه مانعی در برابر شما.
و در پایان به خودتان احساس خوبی هدیه دهید!
شیفت‌های لانگ، بخشی اجتناب‌ناپذیر از حرفه‌ی کادر درمان هستند، اما این سخت‌کوشی نباید به بهای تحلیل رفتن انرژی، فرسودگی روانی یا از دست دادن انگیزه تمام شود. آنچه پس از پایان شیفت انجام می‌دهید، به اندازه‌ی عملکردتان در حین کار اهمیت دارد. تغذیه سالم، استفاده آگاهانه از مکمل‌ها، خواب باکیفیت، فعالیت بدنی سبک، ارتباط اجتماعی، فاصله‌گذاری ذهنی از محیط درمان، قدردانی از خود و داشتن اهداف شخصی، ابزارهایی مؤثر برای حفظ سلامت شما هستند. یادتان باشد، مراقبت از خود، مقدمه‌ای برای مراقبت بهتر از دیگران است.
در پایان هر شیفت، وقتی لباس بیمارستان را از تن خارج می‌کنید و با لباس خانه یا خیابان جایگزین می‌کنید، این تنها یک تعویض ساده نیست، نشانه‌ای است که می‌گوید اکنون نوبت شماست. به خودتان توجه کنید، به بدنتان گوش دهید، به روان‌تان احترام بگذارید. کسی که حال خوبی دارد، حال دیگران را هم بهتر می‌کند. پس برای خودتان همان اندازه ارزش قائل باشید که برای نجات دیگران تلاش می‌کنید.
این مطلب تبلیغاتی است و محتوای آن توسط سفارش دهنده تهیه شده و کلینیک روانشناسی انتخاب نو مسئولیتی درباره آن ندارد.
دیدگاه خود را بنویسید