زمینه های بین فردی نوجوان ، به خصوص خانواده در رشد و ایجاد نشانه ها نقش عمده ای دارد . در عین حال که تاثیر سایر زمینه ها به خصوص گروه همسال و مدرسه در دوران نوجوانی به نحو روز افزونی بیش تر می شود ، تاثیرات سایر زمینه ها بستگی به کیفیت رابطه نوجوان با خانواده دارد . بسیاری از مطالعات بهترین روانشناسان ایران نشان می دهد که محیط خانوادگی پر آشوب در خلق و خو و رفتار نوجوان در خانه و مدرسه تاثیر می گذارد . محیط خانوادگی خوب با رابطه ی خوب بین همسالان و عملکرد بهتر در مدرسه ارتباط دارد . نوجوانانی که با والدین و همسالان هر دو رابطه ی خوبی دارند در مقایسه با نوجوانانی که بیشتر با همسالان رابطه ی خوبی دارند و کمتر با والدین ، کمتر دچار افسردگی می شوند . و می توان گفت که مشکلات موجود در خانه در مقایسه با مشکلات با همسالان در تعیین این که نوجوان دچار افسردگی می شود یا نه ، اهمیت بیشتری دارد . اگر نوجوان با والدین خود رابطه ی محکمی داشته باشد به ندرت با همسالان مشکل دار رابطه برقرار می کند .
طبق نظر بهترین متخصص وسواس نشانه ها با تغییرات جزئی در رفتار آغاز می شود که ممکن است واکنشی باشد در برابر عوامل مختلفی مانند آمادگی ژنتیکی ، تنش رشدی و تجارب ناگوار در زندگی . این تغییرات رفتاری جزئی در همه ی نوجوانان بروز می کند و زود گذر هستند . ولی گاهی اوقات نیز هست که به مشکلات دائمی تبدیل می شود . عامل مهم در ایجاد مشکل ، نحوه ای است که خانواده به این تغییرات رفتاری که مشخصه رشد نوجوان است واکنش نشان می دهد .
به هم تنیدگی :
در خانواده هایی که حد و مرز ها آشفته است حتی تغییرات جزئی همراه با تغییرات طبیعی در چرخه ی زندگی خانوادگی ممکن است تهدید کننده باشد . زمانی که کودک از مرحله ی کودکی وارد مرحله ی نوجوانی می شود نشانه هایی بروز کند ، اعضای خانواده عکس العمل شدید نشان می دهند و تلاش می کنند تا این نشانه ها را کمتر کنند و همه ی توجه خود را معطوف به این موضوع می کنند و از وضعیت موجود غافل می شوند و نمی توانند به صورت موفقیت آمیز با تغییر و تحول مربوط به رشد سازگار شوند .
جدایی و فاصله :
مطالعات مشاوره قبل از ازدواج نشان می دهد که زمانی که اعضای خانواده با یکدیگر سرد هستند و از لحاظ عاطفی نزدیک نیستند ، یک نشانه ممکن است که دور از توجه خانواده باشد و متوجه این موضوع نشوند که نوجوانشان به کمک نیاز دارد و کار به جایی برسد که خیلی دیر شده باشد . گاهی خانواده متوجه مشکل نیستند و کسی خارج از خانواده مانند مدرسه والدین را در جریان می گذارد و یا ممکن است که سردی خانواده به حدی باشد که هیچ تلاشی برای نوجوان صرف نکنند و می توان گفت که ممکن است که والدین سرگرم کنترل کردن نشانه شوند ولی برای موضوع اصلی یعنی استحکام بخشیدن به رابطه شان و یکدیگر واکنشی نشان ندهند .
اختلاف حل نشده بین والدین :
نمی توان خانواده ها را از لحاظ عاطفی نزدیک و یا جدا از یکدیگر محسوب کرد . رابطه ها به درجات مختلفی نزدیک یا دور هستند ولی آن چه که معمول است این است که یکی از والدین رابطه ی بسیار نزدیکی با فرزند دارد و دیگری رابطه ی سطحی . این والدین به دلیل داشتن دیدگاه های مختلف به هنگام بروز نشانه عکس العمل های متفاتی را نشان می دهند . برای مثال والدینی که رابطه ی نزدیک با فرزند خود دارد اگر ببیند که فرزندش دچار افسردگی شدده ، احساس خواهد کرد که فرزندش قربانی شده و آن والدی که رابطه ی سطحی دارد با نگاه سرزنش آمیز با او رفتار خواهد کرد و یا مشکل ایجاد شده را تقصیر یکدیگر بدانند و این نوع از اختلاف نظر ها بین والدین باعث می شود آن ها هم ددچار تضاد شوند و زمانی که اختلاف بین والدین بیشتر می شود آن ها کمتر می توانند به فرزند خود کمک کنند و در نتیجه مشکلات بیشتری نیز به وجود خواهد آمد .
تلاش های نادرست برای کمک :
برخی دیگر از خانواده ها نیز هستند که با نیت خیر برای فرزند مشکل دار خود قصد کمک دارند ولی نتیجه ای که حاصل می شود بد تر و مشکلات بیشتر می شود . در برخی از خانواده ها ممکن است دلایلی نهفته برای این الگو وجود داشته باشد و برخی از والدین نیز هستند که با تلاش های صمیمانه نمی توانند کار ها را به درستی پیش ببرند و شرایط را بدتر می کنند .
تحقیقات انجام شده در مرکز مشاوره انتخاب نو تهران نشان می دهد که بیشتر خانواده ها خود را با چالش های رشدی دوران نوجوانی سازگار می کنند و به صورت انعطاف پذیر واکنش نشان می دهند تا بتوانند نیاز های نوجوان را در آن مقطع زمانی در نظر بگیرند . البته بعضی از خانواده ها نمی توانند چنین سازگاری هایی را نشان دهند و نمی توانند بفهمند که نوجوان دچار اشفتگی است . و در نتیجه ممکن است به شکل نادرستی واکنش نشان دهند و در نتیجه باعث بروز نشانه های شدید در نوجوان شوند . آگاه بودن نسبت به مراحل رشدی و تغییرات رشدی نوجوانان می تواند کمک بزرگی به والدین باشد تا راحت تر بتوانند خود را با شرایط سازگار کنند .
دیدگاه خود را بنویسید