خواب یکی از چشم گیر ترین رفتار های انسان محسوب می شود و یک سوم زندگی انسان را در بر می گیرد . خواب فعالیتی می باشد که مغز برای داشتن عملکرد صحیح به آن نیاز دارد ، زیرا که محرومیت از خواب به مدت طولانی به تخریب شدید جسمی و شناختی و حتی مرگ منجر می شود . آشفتگی های خواب در اکثر بیماری های روانی بروز می کند و از نشانه های بسیاری از اختلال ها و بیماری های روانی می باشد . 

نیاز به خواب :

بر اساس مطالعات روانشناسی و مشاوره شخصی برخی افراد به طور طبیعی خواب کوتاه تری دارند و برای آن که کارکرد با کیفیتی داشته باشند شبانه نیاز به کمتر از 6 ساعت خواب دارند . افراد پرخواب کسانی هستند که برای کارکرد با کفایت به بیش از 9 ساعت خواب شبانه نیاز دارند . آدم های کم خواب معمولا افرادی با کفایت ، جاه طلب و از نظر اجتماعی مسلط و راضی هستند . افراد پرخواب معمولا کمی افسرده و مضطرب بوده و از لحاظ اجتماعی کناره گیر هستند . طی کار جسمانی ، ورزش ، بیماری ، حاملگی ، استرس روانی عمومی و افزایش فعالیت ذهنی نیاز به خواب افزایش می یابد . 

ریتم خواب و بیداری چگونه است ؟

بهترین مشاوربیان می کند که بدون علایم بیرونی ، ساعت طبیعی بدن یک دوره 25 ساعته را دنبال می کند . چرخه ی نور و تاریکی ، مسائل رایج روزانه ، دوره های صرف غذا و سایر موارد دیگر سبب می شود که افراد از یک چرخه 24 ساعته پیروی کنند . خواب تحت تاثیر ریتم های زیستی قرار می گیرد برخی از افراد در دوره 24 ساعته یک بار و برخی دو بار می خوابند . این ریتم در اوایل زندگی وجود ندارد و در طول 2 سال اول زندگی بر قرار می شود . 

اختلالات خواب چیست ؟

مشاوران روانشناسی معروف تهران عقیده دارند که خواب به وسیله ی چند مکانیسم پایه تنظیم می شود و وقتی این سیستم ها دچار اشکال شوند اختلالات خواب بروز می کند . پژوهش ها نشان می دهد که بسیاری از فجایع به خواب آلودگی مرتبط بوده اند . خواب آلودگی حالت بالقوه تهدید کننده حیات و وخیمی است که نه تنها بر فرد خواب آلود بلکه بر خانواده ، همکاران و جامعه به طور کلی اثر می گذارد . در واقع تصادفات مرتبط با خواب یک دغدغه ی ایمنی می باشد .

مراکز روانشناسی خوب کشور انواع اختلالات خواب را معرفی می کند که عبارت است از اختلالات بی خوابی ، اختلالات پرخوابی ، حمله ی خواب ، اختلالات مرتبط با تنفس ، بد خوابی ها ، کابوس ، و ... می باشد . 

اختلال بی خوابی :

بی خوابی شایع ترین نوع شکایت خواب می باشد و ممکن است مداوم و یا گذرا باشد . افراد اشکال در شروع خواب ، اشکال در تداوم خواب همراه با بیدار شدن های مکرر یا اشکال در بازگشت به خواب و سحر خیزی همراه با ناتوانی های فرد برای به خواب رفتن است . بی خوابی کوتاه مدت معمولا همراه با اضطراب است و یا عارضه ای از یک تجربه اضطراب انگیز یا انتظار یک تجربه اضطراب انگیز مثل امتحان یا مصاحبه شغلی است . در برخی افراد این بی خوابی ممکن است با سوگ ، فقدان عزیزان و یا هر تغییر یا استرس زندگی مربوط باشد . گاهی دوره های افسردگی شدید با بی خوابی حاد شروع می شود . بی خوابی مداوم گروه نسبتا شایع تری از اختلالات هستند که در آن ها مشکل عمده به خواب رفتن است و دوام خواب نیست . ممکن است شکایت عمده ی آن ها از احساسات ترس آلود و افکار تکرار شونده ای باشد که مانع به خواب رفتن آن ها می شود 

بهداشت همگانی خواب 

سبک زندگی فرد منجر به آشفتگی خواب می شود و این امر به صورت بهداشت نا کافی خواب بیان می شود که به مشکلاتی در دنبال کردن روش های عموما پذیرفته شده برای کمک به خواب اطلاق می شود . برای مثال رعایت کردن ساعت معمولی خواب ، اجتناب از مصرف مفرط کافئین ، نحوردن غذای سنگین پیش از خواب و ورزش کافی . تمرکز بهداشت خواب بر روی مولفه های قابل تعدیل سبک زندگی و محیط و همچنین بر روی رفتار هایی است که ممکن است سبب بهبود خواب شوند .

اختلال پر خوابی :

خواب آلودگی مفرط اختلال جدی و ناتوان کننده است که می تواند موجب تهدید حیات شود و قابل بیان نیست . این اختلال نه تنها بر خود فرد بلکه بر خانواده ، همکاران و کل جامعه اثر می گذارد . خواب آلودگی می تواند دوره ای باشد و یا به صورت حملات غیر قابل مقاومت خواب بروز کند و یا صبح روز بعد به صورت مستی خواب ایجاد شود یا حالت مزمن پیدا کند . خستگی ، کسالت ، و خواب آلودگی اصطلاحاتی هستند که اکثر افراد به صورت مترادف به کار می برند خواب آلودگی تاثیرات زیان باری روی توجه ، تمرکز ، حافظه و فرایند های شناختی می گذارد . نتایج وخیم خواب آلودگی عبارت است از افت تحصیلی ، از دست دادن شغل ، تصادفات و ... باشد . بسیاری از افراد خواب متغیری دارند و مواقع خاصی از زندگی خود خواب طولانی پیدا می کنند . 

در قسمت بالا انواع اختلالات خواب را نام بردیم و دو نمونه از آن ها را معرفی کردیم . تغییرات خواب و مشکلات خواب نیازمند بررسی و تشخیص و درمان برای داشتن زندگی با کیفیت ضروری می باشد .