تحقیقات روانشناسان نشان می دهد که به جز عده ای که دچار نگرانی مزمن همراه با یک بیماری روانی خاص هستند ، افکار نگران کننده و ایجاد اضطراب و استرس در هنگام انجام یک تکلیف ، بیشتر از هر وقت دیگری احساس می شود . دادن امتحان ، سخنرانی ، یا هر فعالیت دیگر در مقابل جمع می تواند نگرانی هایی را برای افراد ایجاد کند . افراد دارای استرس معمولا گرایش دارند توجه خود را به مشغولیت های ذهنی منفی معطوف کنند که به عواملی نظیر عملکرد کنونی فرد و پیامد شکست های احتمالی مربوط می شود . در این میان اضطراب امتحان ، از بارز ترین موقعیت های ایجاد کننده نگرانی، اضطراب و استرس می باشد . 

افراد در زندگی خود نگرانی های متفاوتی را تجربه می کنند که برخی از آن ها نگرانی کمتری را تجربه می کنند زیرا می توانند این افکار منفی خود را کنترل کنند و یا آن ها را نادیده بگیرند و برخی دیگر هستند که توانایی نادیده گرفتن آن ها را ندارند و به عبارتی نمی توانند آن ها را کنترل کنند و در نتیجه با مشکلاتی رو به رو می شوند . افکار ناخواسته و مزاحم از دیگر مواردی است که می توان در هنگام استرس و نگرانی دید . ذهن نوجوان زمانی که بر یک تکلیف خاص متمرکز می شود ، به شدت مورد هجوم افکار مزاحم قرار می گیرد و باعث کاهش دقت و توجه و در نتیجه کاهش عملکرد فرد می شود . نوجوانان در چنین شرایطی برای مقابله با این موقعیت بایستی بر افکار نگران کننده خود و خلاصی از کلنجار رفتن روزانه با این افکار باید مهارت هایی را یاد بگیرند و از آن ها استفاده کنند . پیدا کردن مشکل ، و شناسایی علت و عامل آن و یافتن راه حل هایی و در نتیجه انتخاب بهترین راه حل می تواند موثر واقع شود .

تحصیلات در دوران نوجوانی و نزدیک شدن به کنکور استرس هایی را به همراه دارد و می تواند فرد را از انجام بسیاری از موقعیت ها باز دارد . از این رو برنامه ریزی دقیق و مطمئن و اصولی با استفاده از مشاوره روانشناسی تخصصی و یادگیری شیوه های صحیح درس خواندن و کنترل خویشتن می تواند سطح استرس تحصیلی نوجوان را کاهش داده و عملکرد او را بهبود ببخشد .

کودکان سنین مدرسه نیز با استرس هایی همراه خواهند بود که می تواند خود را با بی تابی و نق زدن و بهانه برای نرفتن به مدرسه و ایجاد سختی برای پدر و مادر ها با امتناع ورزیدن کودکان از رفتن به مدرسه و یا دشواری در انجام تکالیف کودکان می باشد . در سنین پایین تر دلیل این استرس و اضطراب ممکن است به خاطر دلبستگی کودک به والد خود باشد که به خاطر جدایی از والدین خود به ویژه مادر می باشد و این بهانه گیری و امتناع ورزیدن از مدرسه را سبب می شود . در مواردی نظیر بی توجهی و بیش فعالی ، نداشتن تمرکز ، و یا نداشتن برنامه خواب صحیح و کافی و حتی وجود مشاجره در خانواده و اختلاف ها می تواند تاثیر فراوانی در کودک ایجاد کند . روانشناس کودک در مرکز روانشناسی کودک مواردی که دشواری ایجاد کرده است را شناسایی و آن را علت یابی می کند و راه حل های مناسب را برای ایجاد شرایط بهتر بیان می کند . حل مشکلات کودک از همان سنین کم می تواند از بروز بسیاری مشکلات دیگر در نوجوانی و بزرگسالی بکاهد و فرد را از لحاظ سلامت روانی و عاطفی بهبود بخشد . 

عوامل موثر بر کاهش استرس تحصیلی کودکان و نوجوانان چیست ؟

طبق نظر مشاور روانشناس مرکز مشاوره تحصیلی ، برخی موارد هستند که می تواند در استرس تحصیلی تاثیر داشته باشند که به طور خلاصه به توضیح آن ها می پردازیم .

خانواده :

همانطور که قبلا نیز اشاره شد خانواده نقش اصلی را  در رشد فرزندان خود از همان ابتدا دارند و محیط خانوادگی که کودک در آن رشد پیدا می کند در آینده ی او نقش اساسی دارد و می توان گفت که پدر و مادر در پیشرفت تحصیلی نوجوان و عملکرد او در مدرسه مهم می باشد . نیاز روحی فرد به دریافت حمایت از سوی والدین و شرایطی که در خانه فراهم است . برای کودکان و نوجوانان مهم می باشد و از این رو می توان گفت که محیط مناسب خانوادگی می تواند این فشار استرس را کاهش دهد .

هوش هیجانی :

علاوه بر هوش IQ   که در تحصیل و پیشرفت کودکان و نوجوانان نقش دارد هوش هیجانی و یا EQ نیز موثر است این هوش هیجانی نشان دهنده ی توانمندی فرد در موفقیت های فردی ، عاطفی ، اجتماعی ، کنترل تکانه و کنترل استرس و به عبارتی خود کنترلی فرد می باشد که در کنار هوش ذهنی این نوع هوش نیز نقش مهمی را در مدیریت استرس فرد و پیشرفت تحصیلی فرد دارد . افزایش توانایی در کنترل استرس می تواند برای نوجوانان مفید واقع شود .

برنامه ریزی نتیجه بخش :

ایجاد برنامه ای که در حد توانایی فرد باشد و بتواند آن را به شیوه موثری انجام دهد مهم است . لولین چیز که در محتوای هر برنامه خود را نشان می دهد نظم می باشد . داشتن نظم از همان ابتدا می تواند نقش موثری در پیشرفت های آتی داشته باشد . همچنین یادگیری شیوه موثر خواندن که مطابق با سطح توانایی فرد باشد می تواند استرس را به میزان قابل ملاحظه ای کم کند .

داشتن برنامه های تفریحی و ارتباط با دوستان و ورزش و تغذیه مناسب و خواب کافی از مواردی هستند که در سلامتی روانی موثر واقع می شوند .

کلینیک روانشناسی و مشاوره انتخاب نو در زمینه های مختلف مشاوره خانواده ، روانشناسی کودک ، مشاوره نوجوان و مشاوره تحصیلی خدمات لازم را برای خانواده ها ارائه می دهد .