علائم اوتیسم در دو‌گروه اصلی قرار می گیرند که شامل گروه اجتماعی شناختی و دیگری گروه حسی حرکتی . طبق تعریف های ارائه شده از سوی روانشناس خانواده در گروه اول مهم ترین علامت تشخیصی قرار دارد تنهایی ذهنی و فقدان تماس با جهان به ویژه با دنیای اجتماعی و همچنین نا توانی عمیق در انجام گفت و‌گو های عادی است. چیزی که در ارتباط با این افراد وجود دارد فقدان حس همدلی با دیگران است و می توان دید که کودکان مبتلا به اوتیسم هیچ حس بیرونی در مورد بازی از خود نشان نمی دهند و خود را درگیر خیال بافی ها و تخیلات نا محدود نمی کنند که کودکان عادی ساعات بیداری با ان ها سر‌و‌کله دارند و انسان ها تا بزرگسالی این حس بازیگوشی و خیال پردازی را با خود به همراه دارند و برای والدین بسیار سخت است که ببینند بچه هایشان در دوران کودکی با شور و شعف ان دوران مقاومت نشان می دهند و غیر قابل نفوذ هستند. 

مطالعات کلینیک مشاوره اثبات کرده است که کودکان اوتیسمی با وجود این کناره گیری های اجتماعی به محیط بی جان و‌تکراری خود علاقه دارند و حتی دچار وسواس می شوند. و این مسئله ممکن است باعث ایجاد دلهره های عجیب و غریب و ‌شیفتگی نسبت به چیزهایی شود که برای بسیاری از ما بی اهمیت هستند و دومین نشانه که حسی حرکتی است و از نظر حسی ممکن است محرک های حسی خاصی برای کودکان اوتیسمی بسیار اضطراب اور باشد برای مثال ممکن است صداهای خاصی باعث تند مزاجی و خشم کودک شود و از تغییر و هر چیز تازه های می هراسد و اصراری وسواسی روی یکنواختی و و روزمرگی و نداشتن تنوع دارد. علائم حرکتی شامل تکان دادن بدن به این طرف و ان طرف حرکات تکراری دست مثل کف زدن یا سیلی زدن به خود و گاهی تعارفات مفصل و‌مکرر می شود. این علائم حسی و حرکتی به اندازه علایم اجتماعی و هیجانی قطعی با مخرب نیستند اما از انجایی که معمولا با هم رخ می دهند تا حدودی باید به هم مرتبط باشند. بسیاری از کودکان اوتیسم در ادا در اوردن و تقلید کارهای دیگران مشکل دارند و این نقص نورون های اینه ای را نشان می دهد.

چندین نظریه در مورد دلایل ایجاد اوتیسم وجود دارد و می توان ان را به دو دسته ی فیزیولوژیکی و روان شناختی تقسیم کرد . تبیین های فیزیولوژیکی روی ناهنجاری های ذاتی سیم کشی مغز با نوروشیمی تاکید دارد و و یکی از تبیین های روان شناختی مربوط به فریث و بارون کوهن است که کودکان مبتلا به اوتیسم دارای تفاوت هایی با افراد عادی دارند.

روانشناس خانواده بیان می کند نظریه ذهن به توانایی شما در نسبت دادن حالت ذهنی و فکری به سایر افراد اشاره دارد. درک این که دلیل رفتار هم نوعان شما این است که ان ها افکار و هیجانات ایده ها و انگیزه های کم و بیش مشابه افکار انگیزه ها و ایده های شما دارند به عبارت دیگر حتی با وجود این که واقعا نمی توانید احساس کنید جای فرد دیگری باشید اما از نظریه ذهن خود به صورت خودکار استفاده می کنید تا نیات ادراکات و باور ها را به ذهن دیگران فرافکنی کنید. 

از این طریق می توانید به احساسات و نیات ان ها پی ببرید و رفتار ان ها را پیش بینی کنید و نیز روی رفتارشان تاثیر بگذارید. توانایی نظریه ذهنی ما ظاهرا متکی به هوش عمومی  هوش عقلانی که از ان برای استدلال نتیجه گیری و ترکیب حقایق و مانند ان استفاده می کنیم. نیست، بلکه به مجموعه ی تخصصی از مکانیسم های مغز تلقی می شود که تکامل یافته اند تا به ما هوش اجتماعی را که به همان اندازه اهمیت دارد اعطا کنند. اما این دلیل کافی برای ان نیست. 

طبق نظر روانشناس مشاور اوتیسم عبارت است از ناتوانی کودک در برقراری ارتباط با مردم یا موقعیت ها. کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب به عنوان کودکان ارام اشتباه معرفی می شوند زیرا که توقعات زیادی از والدین خود ندارند و بعد از نوزادی هیچ وابستگی به  افراد نداشته بر عکس به اشیا مکانیکی وابسته می شوند اوتیسم به وسیله مجموعه ای از علایم تشخیص داده می شود نه فقط یک علامت مشخصه اصلی طیف اوتیسم نقص در واکنش های اجتماعی ارتباطات  توجه محدود و رفتار های تکراری است دیگر مشخصات مثل خوردن و غیره برای تشخیص مهم هستند اما ضروری نیستند. 

کودکان فاقد نیرو برای ارتباط اند یعنی صحبت کردن بار اصوات در این کودکان در حد طبیعی نیست و بسیار کمتر است و در عوض لالی عاطفی یعنی فقدان کامل تکلم بسیار عادی است و همچنین این افراد منفی گرا هستند و پشت خود را به دیگران می کنند و یا در مقابل ان ها مقاومت می کنند این کودکان اشیا مخصوص از قبیل در های شیشه ای را ساعت ها می چرخانند یا انگشتان خود را به طور پیوسته در برابر صورتشان تکان می دهند. برای تشخیص این اختلال نیاز مند بررسی از سوی افراد متخصص در کلینیک مشاوره توسط روانشناس مشاور  است.