سلامت روان به معنی تعادل عاطفی ، رفتاری و اجتماعی، فقدان اختلال روانی یا رفتاری است که فرد متوجه توانایی های خود است و می تواند با تنش های طبیعی زندگی مقابله کند و می تواند کارآمد و با ارزش باشد. به دلیل روز جهانی سلامت روان در ادامه به اهمیت سلامت روانی کودکان و نوجوانان اشاره می کنیم. 

چگونه سلامت روان کودکان و نوجوانان را می توان تامین کرد؟

طبق نظر دکتر مشاور با توجه به نقش سازنده ای که سلامت روان دارد، ارتقای آن ضروری است، در مورد کودکان، نوجوانان و جوانان روابط سالم والدین با فرزندان می تواند زمینه رشد و سلامت روانی فرزندان را فراهم کند و باعث شود فرزندان بتوانند عواطف و احساسات خود را تعدیل کنند. والدینی که با فرزندان خود روابط محبت آمیز دارند شرایط را برای سازندگی بیشتر آن ها فراهم می کنند. محبت، عامل سلامت جسم و روان است و نبود آن سبب ظهور نا بهنجاری های رفتاری می شود. برای سلامت روانی کودک رفع نیازهای اولیه لازم است مانند محبت در خانواده، داشتن فرصت برای صحبت در خانواده، بازی کردن، امنیت و آرامش و راهنمایی و حد و مرز مناسب. برای پدر و مادر شناخت این نیاز ها و نیاز های جسمی فرزندشان مثل تغذیه، لباس گرم به هنگام سرما و زمان خواب در ساعت مناسب آسان است. و لی نیاز های روانی و اساسی او برای داشتن سلامت روان ممکن است مشخص نباشد. و این سلامت روان است که باعث می شود او خوب تفکر کند، پیشرفت اجتماعی داشته باشد و مهارت های جدید را به خوبی یاد بگیرد. مشکلات و اختلالات سلامت روان می تواند هر فردی را تحت تاثیر قرار دهد. 

چه عواملی به سلامت روان تاثیر می گذارد؟

عوامل متعددی بر روی سلامت و بهداشت روان انسان ها تاثیر می گذارد که با وجود جدا نبودن اثرات متقابل عوامل فردی و محیطی عوامل فردی شامل ژنتیک و فیزیولوژی، جنسیت باور ها و اعتقادات فردی، داشتن مهارت های زندگی و ... است. و محیطی و عوامل فرهنگی ، اجتماعی، اقتصادی، محیط خانوادگی و .... موثر بر سلامت روان وجود داشته و از سوی دیگر وجود بیماری های قلبی، اضطراب، افسردگی، موقعیت های در آمد پایین، استرس زیاد، آموزش محدود، وجود تبعیض جنسیتی، سبک زندگی ناسالم و .... که ممکن است اثر متقابلی بر شدید کردن اثرات رفتار و سلامت داشته باشند.

عوامل موثر در نابهنجاری در کودکان و نوجوانانطبق مطالعات روانشناسی کودک و نوجوان :

زیستی:

متخصصان علاوه بر این که نقش وراثت را در نظر دارند، معتقد هستند رفتار نابهنجار شاید حاصل اختلال هایی در عملکرد جسمانی باشد. برای مثال وجود مشکلات تیروئید تغییراتی در خلق و خو ایجاد می کند و یا صدمه مغزی می تواند رفتار عجیب و غریبی را به همراه داشته باشد که به اختلال روانی شباهت دارد.

روانشناختی:

طبق نظر روانشناس خانواده آشفتگی معمولا در نتیجه تجربیات زندگی مشکل آفرین ایجاد می شود. مثلا رویداد هایی که در گذشته اتفاق افتاده و تاثیری از خود بر روی فرد به جای گذاشته است که موجب تغییراتی در احساس ها یا رفتار می شود. تجربیات زندگی باعث می شوند که فرد تداعی های منفی غیر منطقی نسبت به محرک های خاص تشکیل دهد و به اختلال روانی تاثیر بگذارد. 

اجتماعی و فرهنگی:

به قسمت های مختلف تاثیر اجتماعی در زندگی فرد اشاره دارد و نزدیک ترین آن که بیشترین تعامل را فرد با آن ها دارد و تا افرادی که کمترین تعامل را با آن ها دارد همگی تاثیر گذار هستند و حتی  اجتماعی که در آن زندگی می کنیم تاثیر گذار است و رویداد های هر یک از این بستر های اجتماعی یا همه آن ها می توانند موجب نابهنجاری شوند.

زیستی، روانی و اجتماعی:

در برخی اختلال ها مانند اسکیزوفرنی ، عامل زیستی نقش غالب دارد و نمی توان آن را نادیده گرفت،  و در برخی دیگر عوامل روانی غالب هستند و اختلال هایی چون استرس پس از آسیب علت اجتماعی و فرهنگی دارد.اما نمی توانیم بگوییم که فقط به این دلیل فرد درگیر با اختلال خاصی شده است.  برخی از مطالعات نشان می دهد که افراد با آمادگی بیماری پذیری ارثی متولد می شوند که آن ها را در معرض خطر ابتلا به اختلال روانی قرار می دهد. زمانی که استرس اتفاق می افتد. کسی که این آسیب پذیری را دارد در معرض خطر زیاد برای ابتلا به اختلالی قرار دارد که مستعد آن است. 

عوامل محافظت کننده ای نظیر والدین با محبت، مراقبت های بهداشتی مناسب، موقعیت های زندگی، آسیب پذیری فرد را به مقدار زیاد کاهش می دهند. زمانی که فرد از مراقبت های نا مناسب برخوردار است به رفتارهای مخاطره آمیزی می پردازد و درگیر روابط معیوب می شود. 

همانطور که می بینید دوران کودکی و سبک های تربیتی والدین می تواند در آینده آن ها به شدت تاثیر بگذارد و به همین دلیل در  راستای روز جهانی سلامت روان توصیه می شود که نسبت به اهمیت تربیت فرزندانمان کوشا باشیم تا آینده خوب و سالمی را برای آن ها رقم بزنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر با مرکز مشاوره و مشاوران مربوطه در ارتباط باشید.